- Bliv medlem
-
Du er ikke logget ind
Log ind Opret dig
Du er ikke logget ind
Beskrivelse
ALI PASH TEPELENA N ROMANET ANGLEZE sht studim i ve ant komparativ letraro-shkencor n fush n e let rsis angleze. Fillimisht e shkruar si tez e magjistratures dhe e mbrojtur m 1981, tani, pas 35 vjet ve, i ofrohet lexuesve, duke e pasqyruar nga do k nd figur n madh shtore t Ali Pash Tepelen s, jet n dhe veprat e tij. Romanet historike t Stoyan Christowe dhe William Plomer si dhe burimet tjera t shfryt zuara dhe konsultuara p r hartimin e k tij studimi monografik, p rmes analizave kritike dhe krahasimeve t mprehta, nxjerrin n drit dy an t komplekse t personazhit: Aliun burr shteti dhe Aliun njeri; Aliun e jasht m dhe Aliun e brendsh m, Aliun mizor dhe Aliun subtil, Aliun e p rg njeshtruar dhe Aliun e v rtet .
Inteligjenca e tij brilante, dhuntia natyrore p r t sunduar dhe drejtuar Pashall kun e Janin s dhe m gjer , njohurit n thelb t pun ve qeveris se, administrative, diplomatike, ushtarake, juridike dhe ekonomike, e b nin nj sundimtar t shquar dhe me vizion t qart , t cilit ia kishte frik n edhe vet sulltani. Sundimi i tij autonom n trojet jugore t Shqip ris , n nj cep t larg t t posedimeve osmane n Evrop , nxit n imagjinat n p rrallore n Evrop n Per ndimore. I vizituar nga shum evropian , p rfaq sues diplomatik , shkrimtar , artist , mjek , udh tar rasti etj., Ali Pash Tepelena, sikurse edhe Napoleon Bonaparta, u b inspirim i pashtersh m dhe objekt i trajtimit t gjithansh m jo vet m n shkresat e diplomat ve, por edhe n shtypin e koh s, n memoare, n historiografi dhe publicistik , ku jo gjithmon pasqyrohej objektivisht personaliteti i tij, pun t shtet rore, jeta private dhe intime, bot kuptimet e tij filozofike, shpirti i tij romantik, ndjeshm ria e tij ndaj t bukur s s jet s dhe p rsosm ris njer zore, si dhe bot kuptimet e tij mbi religjionin, p rfshir k tu edhe bestytnit .
Autor t anglez nuk e perceptuan qart vizionin, synimin dhe luft n e Ali Pash s p r unifikimin e krahinave shqiptare n n sundimin e Pashall kut t Janin s. Ky objektiv lidhej shum me luft rat e Napoleonit n Evrop dhe impaktin e k tyre luft rave n zgjimin komb tar t shum popujve evropian , me k t edhe popujve ballkanik q ishin n n sundimin disa shekullor osman. Andaj, konsiderohet se Ali Pash Tepelena ishte nd r artikuluesit m t hersh m t ides s unifikimit komb tar n Ballkan, dhe vet m mungesa e nj aleance t mir fillt me pashallar t tjer krahinor t Shqip ris , e pamund soi unifikimin e Shqip ris , si shtet i par nacional n Ballkan.
