Kiom socialisma estis la reala socialismo?

"La opinioj pri tio, kio envere estis la socio, plej ofte nomata

reala socialismo, larĝe disas: ĉu tute ne socialismo aŭ la malo

de socialismo, ŝtatsocialismo aŭ partisocialismo, ŝtatkapitalismo

aŭ deformita socialismo, transira socio aŭ simple diktatoreco

kaj maljustoŝtato? Ankaŭ sinceraj adeptoj kaj defendantoj de la

socialismo ofte ne scias, kiel ili taksu, karakterizu kaj nomu la

estintan realan socialismon. Ĉe ili la skalo etendiĝas de senkondiĉa

senkritika defendo ĝis kompleta distanciĝo kaj kondamno,

kelkfoje ankaŭ formulante, ke tio ankoraŭ ne estis "ĝusta" socialismo,

do supozeble "malĝusta." Kun tiu sinteno kongruas

ankaŭ la opinio de plimulto de iom aĝaj eksaj GDR-civitanoj,

ke la socialismo estis bona ideo, sed ne ĝuste realigita, laŭ la

rezulto de antaŭ nelonge farita enketo. Sed en kio eblas distingi,

kio estas ĝusta kaj kio malĝusta socialismo? Bedaŭrinde simpla

respondo, kiu konas nur ĝustan aŭ malĝustan, ne solvas la

problemon, ĉar tiom kompleksaj historiaj evoluprocezoj kiel la

estiĝo de nova sociformacio ne premeblas en la skemon de

simplaj pens-determinoj. Ĉi tie necesas dialektika, historimateriisma

aliro, kiu konsideras la komencajn kondiĉojn de tiuevoluo, taksas la objektivajn eblecojn, kiuj rezultas el tiuj kondiĉoj, kaj poste konkrete esploras la iom-post-ioman procezon

de formiĝo de tiu nova socio kaj ekzamenas, kiel kaj kun

kiuj rezultoj la objektivaj eblecoj estis transformitaj en realon,

kaj ankaŭ kial tio sukcesis nur nesufiĉe. En la sekvo, sur tiu ĉi

vojo de konkreta-historia analizo, mi provos proksimiĝi al la

ekkono kaj laŭfakta taksado de la reala socialismo ...]."

(El la antaŭparolo de la aŭtoro)