Gramátika di Kriolu na 45 Lison

Gram?tika di Kriolu na 45 Lison Es traduson di "O Caboverdiano em 45 Li??es" pa Gram?tika di Kriolu ? un dizafiu ozadu, mas nisis?riu. Si kriolu, inda, sta na fazi di instrumentalizason, traduson di kualker ?bra debe ser odjadu komu un inisiativa sprimental ki, suguramenti, ta ben kontribui pa enpoderamentu di es instrumentalizason, na un perspetiva di abertura pa tudu varianti y variedadis di kriolu kabuverdianu, y na di?logu ku l?ngua purtug?s, ku preokupason s?npri di salvaguarda autentisidadi di kriolu formal. Ka pode ka?du na bakand?sa di pensa ma f?rma enkontradu, na es mumentu, ? spreson akabadu, na tudu asp?tu. Suguramenti, nu ta atxa ar?stas pa ser limadu, tantu na strutura gramatikal komu na spreson sem?ntiku y stil?stiku.

Na es mumentu, nu ta kridita ma es testu ta traduzi u-ki rakursus izistenti di situason lingu?stiku ta pirmiti. Ta fika, entritantu, abertura di atual testu dianti di evoluson ki kriolu formal ta konsinti na futuru. Nos preokupason foi fase u-ki pa nos ?ra pus?vel pa ki kontiudu di testu orijinal ka ser tra?du, na sert?za ki pode ten s?npri spreson ku pertin?nsia formal y signifikativu m?s grandi. Si kr?tika ser kap?s di indika spresons ? realizasons m?s apropriadu, edisons ki ta ben sigi, suguramenti, ta toma-s en konsiderason. Nu debe sklarise ma kriolu formal ta manifesta ku tres n?vel: akroletal, mezoletal y baziletal (? kriolu fundu). Na traduson, nha prefer?nsia bai pa kriolu mezoletal ki pode ser entendidu tantu na kanpu komu na sidadis, tantu pa eliti inteletual komu pa otus kamada di sosiadadi. ?ki ta izisti ap?nas spresons di n?vel akroletal y baziletal, prefer?nsia bai pa baziletal, pa un kiston di autentisidadi. Nu debe fla ma realizasons baziletal pode ko-izisti ku realizasons mezoletal, armoniozamenti, mas realizason baziletal ta prevalise na kanpu y mezoletal sobritudu na sidadi. Nu odja alguns iz?nplu: b/v - bes/ves; s/z - kasa/kaza; dj/j - djuntu/juntu; dj/lh - midju/milhu; x/s - xuxu/suju; a/e - Rap?blika/Rep?blika; ?/o - b?ka/boka; u/o - suberania/soberania; i/e - rializa/realiza; on/?u - ?rgon/?rg?u; o/au - ot?numu/ aut?nomu, e/ei - petu/peitu.

Nu debe akrisenta, inda, ma ko-izist?nsia di baziletal y mezoletal ta provoka surjimentu di arkifun?mas, undi neutralizason di opozison entri dos fun?ma (l?tras) distintu, na diterminadus kontestu, ka ta muda signifikadu di palavras undi es ta surji: bes/ves ta signifika m?smu kusa. Nu fla, inda, ma ? ozadu inisiativa di fazi traduson di un ?bra, na un mumentu ki kriolu formal sta na fazi di instrumentalizason. Entritantu, nu ka ta duvida ma ? un kontributu pa es m?smu instrumentalizason formal, pa raforsu di unidadi nasional y pa fortalisimentu di orgulhu nasional.